Ngày 4-9, tại TP Hồ Chí Minh, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 50 năm Ngày thành lập (4-9-1975 / 4-9-2025) và khai mạc trưng bày chuyên đề “Ẩm thực Nam Bộ thời kháng chiến”.
Hành trình 50 năm lưu giữ ký ức chiến tranh
Ra đời vào tháng 9-1975 với tên gọi ban đầu “Nhà trưng bày tội ác Mỹ – ngụy”, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh đã trở thành địa chỉ văn hóa quen thuộc, nơi phản ánh sự thật lịch sử và khát vọng hòa bình của dân tộc. Từ năm 1995, đơn vị chính thức mang tên như hiện nay.
Trải qua nửa thế kỷ, bảo tàng hiện lưu giữ hơn 20.000 tài liệu, hiện vật, phim ảnh, trong đó nhiều hiện vật quý được cựu chiến binh, nhà báo và bạn bè quốc tế trao tặng. Tính đến nay, bảo tàng đã đón gần 25 triệu lượt khách, phần lớn là khách quốc tế, trở thành điểm đến văn hóa, du lịch đặc biệt của TP Hồ Chí Minh.
Với những nỗ lực không ngừng, bảo tàng đã khẳng định vị thế khi nhiều lần được quốc tế vinh danh: Top 25 bảo tàng hấp dẫn nhất châu Á, Top 10 bảo tàng đẹp nhất thế giới. Năm 2023, bảo tàng vinh dự được xếp loại Bảo tàng Hạng I trong Hệ thống Bảo tàng Quốc gia Việt Nam.
Tại lễ kỷ niệm, UBND TP Hồ Chí Minh trao cờ truyền thống cho Bảo tàng; Cục Di sản Văn hóa trao tặng giấy khen, đồng thời vinh danh nhiều cá nhân, phòng ban, tập thể đã có đóng góp lớn trong chặng đường 50 năm hình thành và phát triển.
Phát biểu tại sự kiện, ông Phạm Đình Phong, Phó Cục trưởng Cục Di sản Văn hóa, nhấn mạnh: “Từ một nơi trưng bày hậu quả chiến tranh, nay Bảo tàng trở thành diễn đàn cho sự hợp tác hàn gắn. Đây là bước tiến mang tính biểu tượng, khẳng định thông điệp nhất quán của Đảng và Nhà nước: Việt Nam sẵn sàng khép lại quá khứ, hướng tới tương lai, là bạn, là đối tác tin cậy của cộng đồng quốc tế”.
Một trong những dấu mốc quan trọng chính là việc ký kết hợp tác với Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) để xây dựng không gian trưng bày “những nỗ lực chung khắc phục hậu quả chiến tranh”. Đây là bước đi giàu ý nghĩa, góp phần khẳng định vai trò của bảo tàng như một cầu nối ngoại giao nhân dân.
Một “Bảo tàng vì Hòa bình” giữa lòng thành phố
Trong khuôn khổ kỷ niệm, bảo tàng giới thiệu chuyên đề “Ẩm thực Nam Bộ thời kháng chiến”. Triển lãm tái hiện hình ảnh những bữa ăn đạm bạc nhưng đầy sức mạnh tinh thần, góp phần nuôi dưỡng ý chí và niềm tin chiến thắng cho quân dân ta.
Ông Lâm Ngô Hoàng Anh, Phó Giám đốc phụ trách Bảo tàng, chia sẻ: “Bảo tàng đang bước vào giai đoạn phát triển mới, với tầm nhìn chiến lược trở thành một Bảo tàng vì Hòa bình. Chúng tôi xác định sứ mệnh chuyển hóa di sản ký ức thành sức mạnh mềm văn hóa, một kênh ngoại giao nhân dân hiệu quả, vun đắp tình hữu nghị giữa các dân tộc”.
Để hiện thực hóa chiến lược phát triển mới, bảo tàng tập trung vào hai định hướng: Đẩy mạnh hợp tác quốc tế: Trong đó nổi bật là hợp tác với USAID nhằm xây dựng không gian trưng bày chung, biểu tượng cho tiến trình hòa giải và khát vọng hòa bình.
Chuyển đổi số toàn diện: Ứng dụng công nghệ số trong hệ thống vé tự động, thuyết minh đa ngôn ngữ, số hóa hiện vật 3D và nền tảng tham quan trực tuyến, đưa di sản đến gần hơn với công chúng toàn cầu
50 năm, từ một địa chỉ tố cáo tội ác chiến tranh, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh đã vươn mình trở thành bảo tàng mang thông điệp hòa giải, đối thoại và hợp tác. Với tầm nhìn mới, nơi đây không chỉ lưu giữ ký ức đau thương mà còn lan tỏa khát vọng về một thế giới hòa bình, bền vững.
Phi Đoàn – Mỹ Hậu